Een interview door Olivia Muñoz-Rojas met Mauro Casarotto

In het kader van de komende Europese verkiezingen en het debat over de toekomst van de EU interview ik Mauro Casarotto, secretaris van het Promotiecomité van de Federale Alliantie van Europese Federalisten (FAEF). Geboren in 1981 in Italië, studeerde hij af in politieke wetenschappen en internationale betrekkingen aan de Universiteit van Padua, en heeft een lange ervaring in non-profit organisaties. In 2014 publiceerde hij Krisis. Che cosa nasconde la più grande crisi del mondo occidentale (Armando Editore), waarin hij enkele oorzaken en mogelijke oplossingen onderzoekt voor de crisis van de westerse wereld, die volgens hem in de eerste plaats een sociale en culturele crisis is. Als overtuigd Europeaan besloot hij zich te mengen in het avontuur van de "federatie van federalisten" onder een gemeenschappelijke paraplu tegenover het toenemende nationalisme en populisme in Europa. Als lid van FAEF is Casarotto vastbesloten de erfenis van jaren van pijnlijke Europese opbouw te verdedigen en ertoe bij te dragen dat Europa een echte federatie wordt, die van onderaf en van bovenaf werkt.

Ik vraag hem over federalisme, waarom het vaak wordt voorgesteld als een meer democratische politieke structuur, maar ook waarom het zo moeilijk lijkt om een echt debat over federalisme in Europa op gang te brengen en wat er kan worden gedaan om meer aandacht van de media en de publieke opinie te krijgen.

Kunt u in enkele woorden uitleggen wat het verschil is tussen de huidige structuur van de EU en het soort federaal Europa dat FAEF voorstaat?
In een federatie heb je een federale instantie en verschillende soevereine lidstaten. De lidstaten delen hun soevereiniteit met het federale orgaan en vragen dat orgaan een beperkt aantal specifieke bevoegdheden (bijvoorbeeld defensie en buitenlands beleid, inlichtingen, algemene wetgeving inzake burgerrechten, milieubescherming, munt, enz.) Alle andere gebieden blijven in handen van de lidstaten. De federatie zorgt alleen voor de gemeenschappelijke belangen van alle lidstaten; belangen en problemen die niet meer door de afzonderlijke staten kunnen worden opgelost. De huidige EU is geen federatie, maar een "intergouvernementeel systeem". Het is niet gebaseerd op een grondwet, maar op verdragen of overeenkomsten over specifieke beleidsterreinen. Als de regeringen een akkoord bereiken, kunnen zij in de Raad elk besluit nemen, zonder enige beperking, omdat je, in tegenstelling tot een federaal systeem, geen grondwet hebt waarin de grenzen van de bevoegdheden van het federale bestuur duidelijk zijn vastgelegd.

Is een federale structuur democratischer? Waarom?
Omdat, Ook al hebben we een Europees Parlement waarvan de leden door de Europese burgers worden gekozen, alle belangrijke beslissingen worden genomen door de regeringsleiders in de Raad, in vergaderingen achter gesloten deuren. Soms nemen ze beslissingen die de soevereiniteit van individuele landen uithollen, ook op gebieden waar dat niet nodig is en dan heb je gebrek aan democratie. En als ze het nergens over eens zijn, kunnen ze geen beslissingen nemen en heb je de huidige verlamming. Dit heeft geleid tot Brexit en ontevredenheid over de EU.

Waarom is het moeilijk voor mensen om te begrijpen wat federalisme is?
Omdat niemand het ze uitlegt! En het is een schande, een gebrek aan constitutionele, politieke en sociologische kennis als je bedenkt dat het federalisme al deel uitmaakt van het filosofisch erfgoed van Europa en dat het bijvoorbeeld meer dan twee eeuwen geleden in de Verenigde Staten van Amerika is ontwikkeld op basis van het gedachtegoed van Europese filosofen als Kant, Montesquieu, Locke, Rousseau, Althusius en anderen.

Wie wil er nu een federaal Europa?
Als u vindt dat er kwesties zijn waarvoor de macht en de slagvaardigheid van onze kleine, individuele Europese staten niet meer volstaan, bent u waarschijnlijk voorstander van een sterke, eerlijke onderlinge samenwerking. Daar hoort inderdaad een bestuurs- en beheersorgaan bij dat deze gemeenschappelijke belangen behartigt met een echt democratisch controlesysteem. Bent u het daarmee eens? Waarschijnlijk wel. Tegelijkertijd vindt u waarschijnlijk dat elk land zijn autonomie moet behouden, zijn eigenaardigheden, cultuur, instellingen, taal, wat allemaal heel redelijk is. Dan bent u een federalist, en bent u voorstander van de federalisering van Europa.

Zou een federale structuur in Europa helpen om dringende beleidsterreinen zoals klimaatverandering en migratie aan te pakken?
Ik draai de vraag om. Is het mogelijk de migratie- en de klimaatveranderingscrisis op te lossen als de staten ze alleen aanpakken, zonder enige coördinatie of met verschillende, misschien zelfs tegenstrijdige benaderingen? Niemand kan zo dwaas zijn om dat te denken. Alleen een federaal Europa zal voldoende kritische massa en coördinatie ontwikkelen om samen met de andere belangrijke wereldspelers eerlijke afspraken over dergelijke fundamentele kwesties te maken. Als een speler klein en verdeeld is, zal hij geen macht hebben in de toekomstige mondiale structuur.

Veel mensen denken dat een federaal Europa betekent dat landen hun specifieke kenmerken verliezen en opgaan in een homogene politieke entiteit. Is dit het geval?
Nee, een federatie is geen superstaat die de eigenaardigheden van alle afzonderlijke staten opheft want als de federale grondwet op de juiste manier is opgebouwd, is er een barrière tussen het beperkte geheel van bevoegdheden dat de lidstaten met het federale lichaam delen en de bevoegdheden die bij de lidstaten blijven. De federale regering kan deze grens niet overschrijden omdat de grondwet dat niet toestaat. Terwijl dit helaas wel mogelijk is op grond van artikel 352 van het huidige intergouvernementele Verdrag van Lissabon: de regeringen kunnen elk moment een nieuw verdrag of overeenkomst opstellen en elk aspect van het leven van elk van onze landen regelen. Wij hebben deze barrière niet, en de zwakke controle van het Europees Parlement is onvoldoende om misbruik te voorkomen.

Als een federaal Europa de gewone Europeanen ten goede zou komen en hun nationale identiteit zou kunnen behouden, waarom is het dan zo moeilijk om zowel het idee als de discussie aantrekkelijk te maken voor een meerderheid van de mensen?
Opnieuw vanwege het grote gebrek aan kennis, aangezien zelfs veel politici geen duidelijk idee hebben van wat federalisme eigenlijk is en zij het verwarren met meer "intergouvernementalisme". 99 procent van de politici weet niet genoeg over federalisme, en sommige van de weinige die het wel weten zijn ontmoedigd. Zij beschouwen het als een pornografisch woord, aangezien de politieke discussie om hen heen gecorrumpeerd is door gebrek aan kennis en de noodzaak om verkiezingscampagnes te drogeren met de lokroep van snelle, simplistische en onmiddellijke beloften om gekozen te worden. Dat is immers populisme.

Wat is de rol van FAEF in deze zin?
Om het federalisme en de mogelijkheden van een nauwkeurige toepassing ervan uit te leggen aan de Europese burgers. We moeten ook een federatie oprichten die alle organisaties omvat die voor een meer verenigd en sterker Europa zijn, zodat we onze krachten kunnen bundelen en in de praktijk kunnen laten zien wat federalisme in theorie is. Immers, als de federalisten niet in staat zijn zichzelf te federaliseren, hoe kunnen zij dan aan landen prediken om te federaliseren?

In het bijzonder, hoe denkt u dat jongere generaties kunnen worden bereikt en betrokken bij het debat over federalisme?
Door eerlijk met hen te spreken, hun vragen te beantwoorden, hen erbij te betrekken via zowel traditionele methoden zoals scholen, lezingen, boeken, als nieuwe methoden zoals de sociale media. Federalisme is geen raketwetenschap, alleen de juiste toepassing van een paar logische sleutelbegrippen, die al deel uitmaken van het Europese culturele erfgoed.

Volgens een van uw leden, Catherine Guibourg, behoren literatuur en toneel tot de krachtigste middelen om Europa, zijn uitdagingen en mogelijkheden te verkennen. Heeft u ideeën of projecten in dit verband?
Ja, Catherine heeft een toneelstuk geschreven Nous, le peuple européen: six personnages en quête d'Europe (Wij het Europese volk: zes personages op zoek naar Europa) dat het momenteel erg goed doet in Frankrijk. Dit is een andere aanpak om mensen erbij te betrekken, met hen te discussiëren over Europa en federalisme als mogelijke oplossing. We hebben een openhartige discussie nodig, waarbij niet alleen het establishment maar de hele civiele samenleving betrokken is.

Veel mensen vrezen het resultaat van de komende Europese verkiezingen - met name de consolidatie van een machtige alliantie van extreem-rechts in het Europees Parlement. Hoe benadert FAEF de verkiezingen en wat verwacht u ervan?
Wij zijn geen partij. We doen niet mee aan verkiezingen of voeren geen verkiezingscampagnes. De aard van FAEF is om alle bewegingen die voor een meer verenigd Europa zijn erbij te betrekken. Ze kunnen van links, het centrum of rechts komen, progressief, conservatief of liberaal zijn, op voorwaarde dat ze democratisch en verantwoordelijk zijn en het eens zijn over het doel om een Europese Federatie tot stand te brengen. Als soevereine krachten zijn zij vrij om aan verkiezingen deel te nemen of verkiezingscampagnes te steunen. Ondertussen spelen wij een andere rol.

Europa, de eerste wereldeconomie, is eigenlijk als een Ferrari met een 70 jaar oude motor erin die gewoon niet kan werken in een moderne luxe auto. Deze oude motor is het intergouvernementele systeem. We moeten het veranderen voordat het te laat is.